Phương tiện di chuyển
Cách Hà Nội khoảng 1200km và Sài Gòn khoảng hơn 500km, các bạn sống ở 2 đầu đất nước có thể khám phá Phú Yên bằng phương tiện cá nhân trong một chuyến hành trình xuyên Việt. Nếu ở các địa phương lân cận như Khánh Hòa hay Bình Định, việc đến Phú Yên bằng phương tiện cá nhân sẽ thuận lợi hơn. Nếu không định xuyên Việt, các bạn hãy sử dụng phương tiện công cộng để đảm bảo thời gian cũng như sự an toàn.
Máy bay
Chỉ cách trung tâm Tp Tuy Hòa khoảng 10km, việc di chuyển đến Phú Yên bằng máy bay khá thuận lợi do quãng đường di chuyển đến sân bay không dài. Từ Hà Nội hàng ngày có các chuyến bay đi Tuy Hòa của VietJet (3000k++), VietnamAirlines (3500k++). Từ Sài Gòn các chuyến bay có giá rẻ hơn VietJet (1500k++) Jetstar Pacific (1100k++)
Từ sân bay Tuy Hòa các bạn nên sử dụng phương tiện taxi để về trực tiếp khách sạn cho tiết kiệm thời gian bởi chi phí không quá cao.
Tàu hỏa
Để đến với Phú Yên bằng đường sắt, các bạn có thể bắt các chuyến tàu Bắc Nam từ các nha ga ở cả 2 đầu đất nước. Các chuyến tàu đều dừng ở ga Tuy Hòa, đây là nhà ga chính của tuyến đường sắt Bắc Nam và lớn nhất ở Phú Yên.
Từ Hà Nội hàng ngày có các chuyến tàu SE1, SE3, SE5, SE7, SE9 khởi hành từ ga Hà Nội và có dừng ở ga Tuy Hòa. Thời gian nhanh nhất vào khoảng 22 tiếng và lâu nhất khoảng 26 tiếng, các chuyến tàu phù hợp (đến Tuy Hòa vào thời gian ban ngày, gần khớp với thời gian nhận phòng khách sạn và có thể đi chơi được luôn) là SE9 (khởi hành từ Hà Nội lúc 14h30 và đến Tuy Hòa lúc 15h31), SE5 (khởi hành từ Hà Nội lúc 9h00 và đến Tuy Hòa lúc 8h47)
Từ Sài Gòn, số lượng các chuyến tàu đi Tuy Hòa có nhiều hơn từ đầu Hà Nội, các chuyến tàu bao gồm SE2, SE4, SE6, SE8, SE10, SE12, SE22, SE26, SE28 và SQN2. Thời gian đi của tàu từ 8-12 tiếng. Các chuyến tàu phù hợp là SE8 (khởi hành từ Sài Gòn lúc 6h00 và đến Tuy Hòa lúc 15h34), SQN2 (khởi hành từ Sài Gòn lúc 21h25 và đến Tuy Hòa lúc 9h07) SE26 (khởi hành từ Sài Gòn lúc 19h00 và đến Tuy Hòa lúc 5h41).
Xe khách
Với các tuyến xe giường nằm, có thể do thời gian di chuyển khá dài nên từ Hà Nội có ít các xe khách đi Phú Yên hơn so với Sài Gòn. Với khoảng cách chỉ khoảng hơn 500km, xe từ Sài Gòn đi Phú Yên chỉ mất khoảng từ 10-12 tiếng trong khi từ Hà Nội khoảng cách và thời gian sẽ dài gấp đôi. Các bạn từ Hà Nội nếu muốn đi du lịch Phú Yên có lẽ không nên lựa chọn phương tiện xe khách.
Thòi gian tham quan thích hợp
Khoảng từ tháng 3-8, thời tiết lúc này nắng đẹp, ít mưa nên rất phù hợp cho các hoạt động biển. Từ tháng 9-12 hàng năm tuy vào mùa mưa nhưng chỉ cần theo dõi thời tiết một chút là vẫn có thể sắp xếp để đi bởi dịp này vé máy bay thường sẽ rẻ hơn do không phải vào mùa cao điểm.
Lễ hội đầm Ô Loan được tổ chức vào mùng 7 tháng Giêng (Âm lịch) tại thôn Phú Tân, xã An Cư, huyện Tuy An. Lễ hội này có tư cách là lễ hội cầu ngư của người dân quanh đầm Ô Loan.
Những địa điểm tham quan ở Phú Yên
1. Gành Đá Dĩa
Tọa lạc tại xã An Ninh Đông, thuộc huyện Tuy An. Được gọi là gành Đá Dĩa vì nó có hình dạng như các chồng dĩa nhô ra biển. Nếu bạn nhìn từ xa, bạn có thể thấy nó như một tổ ong khổng lồ được bao phủ bởi các trụ đá xếp ngay ngắn chồng lên nhau, nhìn rất thú vị.
2. Gành Đèn
Một địa điểm tham quan mà du khách nhắc đến nhiều chỉ sau ghềnh Đá Dĩa là gành Đèn. Gành Đèn nằm ở trên tầng đá khá nhấp nhô. Điểm cuốn hút ở nơi đây chính là các tảng đá lớn nhỏ được xếp chồng lên nhau, nhìn rất hoang sơ nhưng vô cùng yên bình. Đến với gành Đèn, bạn có thể có cơ hội tận mắt ngắm ngọn hải đăng gành Đèn, một trong những ngọn hải đăng đẹp.
3. Nhà thờ Mằng Lăng
Đây là nhờ thờ có tuổi thọ lâu đời nhất ở Việt Nam, được khởi công xây dựng vào năm 1892. Tương truyền, cuốn sách về chữ quốc ngữ đầu tiên của nước ta đã được cất giữ tại nhà thờ Mằng Lăng. Và đây cũng là nơi giảng dạy của cha Đắc Lộ (giám mục Alexandre de Rhodes) cho các tín đồ Thiên chúa giáo.
Nhà thờ Mằng Lăng được xây theo lối kiến trúc Gothic, có khuôn viên rộng đến 5000 m2. Không gian rất thoáng mát bởi trồng nhiều cây xanh. Chính giữa nhà thờ là thập tự giá, có 2 lầu chuông. Trải qua thời gian, nhà thờ này đã ngả màu đen cổ kính thay vì là màu trắng, xanh xám như trước đây.
4. Đầm Ô Loan
Nằm dưới chân đèo Quán Cau, quốc lộ 1A, đầm Ô Loan được ví như là một con phượng hoàng đang tung cánh bay. Đây là địa điểm tuyệt đẹp cho du khách ngắm ánh mặt trời vào lúc bình minh. Bạn có thể ngắm toàn cảnh đầm bằng cách leo lên đỉnh đèo Quán Cau với khung cảnh mặt hồ rộng từng làn sóng gợn lăn tăn theo gió, những dải đồi thấp thoai thoải với những ruộng mía xanh ngắt. Tại đây, bạn có thể thưởng thức được món sò huyết Ô Loan quả là tuyệt vời không gì bằng. Đây là món hải sản nổi tiếng tại xứ Nẫu.
5. Tháp Nhạn
Tháp Nhạn trong tiếng Ê-Đê và Jarai gọi là tháp KơHmeng là một tháp Champa nằm trên núi Nhạn, thắng cảnh tiêu biểu của Tuy Hòa. Tháp được người Chăm sinh sống ở lưu vực châu thổ sông Ba xây dựng nên vào khoảng thế kỉ 12. Tháp có hình tứ giác với 4 tầng, càng lên cao càng thu nhỏ lại so với tầng dưới, nhưng vẫn theo phong cách tầng dưới. Tháp cao khoảng 23,5m. Mỗi cạnh chân tháp dài 10m.
Qua sự tàn phá của thời gian và chiến tranh, nhiều phần của tháp bị hư hỏng nặng, nhưng nhờ được sự trùng tu, tôn tạo tháp được phục dựng lại nguyên gốc và mang một vẻ đẹp mới.
6. Bãi Xép
Từ trên gành Ông (nơi trở thành phân cảnh thả diều của những nhân vật nhí trong bộ phim nổi tiếng “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” của đạo diễn Victor Vũ) nhìn xuống, bãi Xép (xã An Chấn, huyện Tuy An) hiện ra thật hiền hòa và quyến rũ. Nằm cách Tp Tuy Hòa hơn 10km về phía bắc, đường đi rất thuận lợi, dài khoảng 500m, bãi Xép trông hoang sơ với hai bãi đá đen bao bọc hai đầu bãi biển. Khách phương xa đến đây bị hấp dẫn bởi bãi đá đen rất lạ mắt này và thong thả cất bước trên dải cát vàng óng trải dài ra mép sóng với nước biển trong xanh mát mắt.
Sự thơ mộng của bãi Xép
Bãi Xép là nơi hẹn hò “rất ư” là lý tưởng cho các cặp tình nhân khi hoàng hôn bắt đầu buông phủ. Ngoài việc “check-in” cảnh sắc bạn còn có thể tắm biển. Nước biển ở bãi Xép trong veo kết hợp cùng bãi cát sẽ khiến bạn lưu luyến không nỡ về.
7. Bãi Môn
Bãi Môn, cách Tuy Hòa khoảng 35km theo hướng Đông Nam. Bãi Môn tọa lạc tại thôn Đồng Bé, thuộc xã Hòa Tâm, nằm bên chân của hải đăng Mũi Điện, thu hút nhiều du khách bởi sự hoang sơ mà hùng vĩ, không kém gì các địa điểm để khám phá khác.Sự kết hợp giữa biển, núi, đá cùng các thảm thực vật, ánh sáng của ngọn hải đăng đã tạo nên một bãi Môn “có một không hai”, làm du khách đến đây phải trầm trồ và cực kỳ hài lòng.
8. Bãi Tuy Hòa
Địa điểm này là cảnh đẹp Tuy Hòa, người ta có thể nghĩ ngay đến một bãi biển rất rộng với những con sóng dập dìu. Phong cảnh mang vẻ đẹp dịu dàng, tinh khôi rất đặc trưng ở Tuy Hòa. Đây là điểm du lịch ở Phú Yên được du khách tìm đến nhiều để trút bỏ những muộn phiền trong công việc cũng như trong cuộc sống.
9. Bãi Ôm – Bãi Rạng
Bãi Ôm – Bãi Rạng như một thiên đường tươi đẹp, cách thành phố Tuy Hòa khoảng chừng 90km. Hiện nay, hai bãi này chưa được các đầu tư nhiều nên nó vẫn giữ được nét đẹp hoang sơ, kỳ vĩ, hòa mình cùng thiên nhiên.
Bãi Ôm và bãi Rạng nằm san sát nhau nhưng mang trong mình tính cách khác biệt. Bãi Ôm thì luôn luôn có những đợt sóng mạnh, lớn vỗ vào bờ suốt cả ngày nên rất ồn ào, huyên náo. Riêng bãi Rạng thì lại hiện lên với nét tính cách dịu dàng, những con sóng bao giờ cũng nhỏ, lăn tăn vỗ vào bờ, đem đến cảm giác êm đềm, nhẹ nhàng đến lạ thường.
10. Bãi Long Thủy
Bãi Long Thủy thuộc thành phố Tuy Hòa được vinh danh là địa điểm xinh đẹp khiến người đến nhớ mãi khôn nguôi. Sở dĩ nó được nhớ nhiều như vậy cũng vì vẻ đẹp đầy hoang sơ, tự nhiên đến lạ lùng, không vướng chút bụi trần nào.
Khung cảnh bãi Long Thủy rất thoáng mát với hàng dừa xanh rì rào, với màu nước biển xanh ngắt, bạn sẽ cảm nhận được cảm giác mát lạnh. Bạn có thể thưởng thức ngay trái dừa ngọt lịm hay thuê một chiếc xe đạp để trải nghiệm quanh khu vực Long Thủy. Đây sẽ là những hoạt động khá thú vị đấy bạn.
11. Bãi Phú Thường
Nếu tham quan Phú Yên, bạn đừng bỏ lỡ địa điểm đẹp này. Nơi này có độ dài khoảng 3km với không gian rộng lớn, biển màu xanh, sẽ giúp bạn có những giây phút thư giãn, bỏ qua những lo toan, bộn bề của cuộc sống.
Do chưa được khai thác mở cửa cho du khách nên nó vẫn còn giữ nét hoang sơ vốn có của mình. Đây sẽ là cơ hội để bạn có thể tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp tuyệt vời này.
12. Cao nguyên Vân Hòa
Được ví như Đà Lạt của Phú Yên, cao nguyên Vân Hòa thuộc huyện Sơn Hòa, gồm các xã Sơn Xuân, Sơn Long và Sơn Định. Nằm ở độ cao 400m, cao nguyên đầy nắng, gió và cả sương mờ. Điều thú vị ở nơi này là vào mùa thu khí hậu luôn thấp hơn ở Tuy Hòa, mỗi buổi sáng bạn sẽ thấy sương mờ giăng, cảm giác như đang ở Đà Lạt. Ngoài ra, nơi đây còn nổi tiếng với đặc sản thơm, mít và mắm làm từ 2 loại trái này.
13.Vịnh Xuân Đài
Vịnh Xuân Đài là một vịnh nhỏ nằm dưới chân dốc Găng thuộc địa phận thị xã Sông Cầu. Trong vịnh có khá nhiều vũng biển và bãi tắm đẹp như Vũng La, Vũng Sứ, Vũng Chào cùng nhiều đảo, bán đảo. Các bãi tắm của nơi đây đều sở hữu làn nước trong vắt và không sâu, du khách có thể bơi ra xa mà không sợ nguy hiểm.
14.Hải đăng Đại Lãnh
Danh thắng Bãi Môn – Mũi Đại Lãnh thuộc địa phận thôn Đồng Bé, xã Hoà Tâm, huyện Đông Hoà, cách thành phố Tuy Hoà khoảng 35 km về phía Đông Nam. Đại Lãnh làm say lòng người với bãi Môn trong veo, những triền cát trải dài nhấp nhô. Thú vị nhất là men theo đường mòn, lên ngọn hải đăng, ngắm vùng biển bao la xanh ngát, những đoàn tàu chậm chậm trôi, những núi đá hình dáng kỳ lạ, hay trở thành một trong những người đón ngày mới sớm nhất tại “ngọn hải đăng cực Đông” của Tổ quốc.
15.Đèo Cả
Đèo Cả là một trong những đèo lớn và hiểm trở tại miền Trung với khung cảnh thiên nhiên vô cùng hùng vĩ. Tên “Đèo Cả” có khi Pháp đang xây Quốc lộ 1A. Thời tiết ở đây nhiều mưa và nhiều mây, tạo ra nhiều thực vật đặt biệt. Trước kia, khu này là một nơi sản xuất trầm hương và kỳ nam nổi tiếng. Nay vẫn còn nhiều cây quý mọc tại đây như cẩm, thị, sao, chò, dầu, kiền kiền, và đát.
16. Vực Phun
Vực Phun nằm lọt thỏm trong dãy núi Đá Đen, giữa bạt ngàn rừng cây và đồi núi trập trùng, tạo thành cảnh quan rất thơ mộng. Đặc biệt từ lòng vực trở lên vách đá có nhiều chỗ dựng thẳng đứng. Xung quanh vực là khu rừng nguyên sinh, dưới vực có nhiều tảng đá lớn khiến nước dội ngược lên rất mạnh. Đến đây, du khách sẽ được thưởng ngoạn một vùng phong cảnh non nước hữu tình.
Được sự che chở của rừng cây bạt ngàn, vực Phun hiện lên trước mắt bạn một phong cảnh vô cùng hữu tình. Điểm đến tuyệt vời này thực sự thu hút du khách bởi những vách đá nhìn từ xa rất ngoạn mục.
Bạn không chỉ được hòa mình vào dòng suối mát lành mà còn có được cơ hội khám phá vẻ xinh đẹp của núi Đá Đen và sông Bánh Lái.
17. Đảo Điệp Sơn
Đảo Điệp Sơn mang trong mình nét đẹp hoang sơ nhưng không kém phần hùng vĩ, là một địa điểm thu hút khách cả trong và ngoài nước. Đảo này có 3 hòn đảo nhỏ thuộc vịnh Vân Phong, thuộc tỉnh Khánh Hòa.
Điệp Sơn nổi bật với con đường uốn lượn trên biển cùng làn nước mát mẻ, trong xanh. Con đường này có chiều rộng khoảng 1 – 2m, chia biển thành 2 phần nên khi đi bạn sẽ có cảm giác sợ hãi, hồi hộp nhưng rất thích thú.
18. Kè chắn sóng Xóm Rớ
Địa điểm này mới được khai thác tham quan trong thời gian gần đây, tuy nhiên, kè chắn sóng vẫn được du khách quan tâm và ghé thăm. Có thể nói, đây là điểm du lịch ở Phú Yên không làm du khách thất vọng. Bởi kè chắn sóng này được phủ đầy rêu xanh tạo nên một khung cảnh rất tuyệt vời.
19. Cầu Ông Cọp
Chính thức hoạt động vào năm 1999, cầu Ông Cọp trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng tại Phú Yên. Cây cầu này còn có tên gọi là cầu Bình Thạnh hay cầu Tuy Anh, là cây cầu được làm bằng gỗ dài nhất ở Việt Nam hiện nay.
20. Đập Tam Giang
Đập Tam Giang không chỉ là một công trình thủy lợi quan trọng của huyện Tuy An mà nó còn là một điểm du lịch hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, mộc mạc… Đập Tam Giang chắn ngang qua sông Cái, phía hữu ngạn thuộc xã An Thạch, tả ngạn là thôn Bình Hòa, xã An Dân. Đập dài khoảng 800m bằng xi măng vững chãi với thiết kế tam bậc, có 3 bờ kè chắn nước. Đập đưa nước về tưới các cánh đồng ở các xã An Thạch, An Ninh và An Dân.
21. Hòn Yến – Hòn Sụn
Hòn Yến – Hòn Sụn là hai địa điểm nằm cạnh nhau với sự bố trí rõ ràng: Yến là hòn có hình dạng thế chóp nón khổng lồ; Sụn là hòn nhỏ hơn so với hòn Yến.
Đây được xem là địa điểm đẹp không chỉ vì vẻ ngoài đầy mơ mộng mà còn vì chúng được bao phủ bởi chuỗi thắng cảnh thú vị như: gành Hổ Chảo, gành Yến, mũi Yến, bãi Xép,…
22. Vịnh Vũng Rô
Tương tự như hòn Nưa, vịnh Vũng Rô cũng là địa điểm nằm giữa ranh giới của tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Vịnh này có diện tích ước chừng khoảng 16,4km, được che chắn bởi hòn Bà, đèo Cả.
ũng Rô hiện lên như chiếc gương khổng lồ bao quanh bởi thiên nhiên núi rừng. Nơi đây là chỗ trú ngụ của nhiều thuyền bè, tôm, cá, nước quanh nam trong xanh, mát mẻ. Điểm đặc biệt ở Vũng Rô khiến du khách tham quan là thảm san hô dưới đáy biển cực đẹp, quyến rũ lòng người.
23. Mũi Điện
Là cảnh quan kỳ thú phía nam tỉnh Phú Yên, nơi có doi đất liền của Tổ quốc vươn xa nhất ra biển Đông. Mũi Điện nằm trên triền núi Bà thuộc dãy Đại Lãnh (nhánh Trường Sơn đâm ngang ra biển tạo thành dãy núi bao quanh Vũng Rô).
Tháp hải đăng mũi Đại Lãnh là một khối hình trụ thon đều nhỏ dần phía ngọn, màu xám, cao 26,5m đứng trên nền toà nhà cao 110m (so mặt nước biển). Bên trong hải đăng là cầu thang gỗ 110 bậc bóng loáng. Ngọn đèn biển hoạt động được 55 năm thì ngừng (năm 1945), đến năm 1961 mới hoạt động trở lại và năm 1997 được khôi phục hoàn toàn theo kiến trúc cũ.
Điểm đặc biệt và cũng mang giá trị du lịch lớn nhất của ngọn hải đăng Đại Lãnh đó là 1 trong 8 ngọn hải đăng có trên 100 năm tuổi trong tổng số 79 ngọn hải đăng đang hoạt động tại Việt Nam. Đây là ngọn hải đăng nằm gần hải phận quốc tế nhất, nơi đón ánh bình minh trên đất liền đầu tiên ở Việt Nam.
Đặc sản Phú Yên
Bánh canh hẹ
Bánh canh là một món ăn bình dân ở Phú Yên, tuy vậy chủng loại bánh canh ở Phú Yên rất phong phú như: bánh canh bột gạo, bánh canh bột lọc, bánh canh chả cá, bánh canh hẹ,… chỉ cần đi lòng vòng 10 phút cũng có thể đếm được tới 4-5 quán bán bánh canh bên vỉa hè, nhiều nhất là xung quanh bưu điện thành phố Tuy Hòa. Mỗi món bánh canh là một loại hương vị khác nhau, không quán nào giống quán nào. Bánh canh có thể được nấu với các vị cá dằm, chả cá là phổ biến, đặc biệt người ta dùng lá hẹ như một loại phụ gia đặc biệt thêm vào bánh canh để tăng thêm mùi vị.
Sò huyết đầm Ô Loan
Sò huyết đầm Ô Loan ở Phú Yên to hơn nhiều so với nơi khác, xuất hiện thường xuyên trong năm và dễ dàng đánh bắt. Người dân khi bắt được sò thường đem về chế biến thành nhiều món như nướng mỡ hành, nướng mọi hay đem xào, rang muối ớt, sốt me với rau răm và cháo… Khi đó, bạn có thể vừa ăn sò huyết, vừa có thể nói đủ thứ chuyện và ngắm trời mây non nước, cảm giác thật sự rất thi vị.
Bánh hỏi lòng heo
Món bánh hỏi gắn bó mật thiết đến nỗi người dân bảo rằng “đến đây mà chưa ăn qua món này thì coi như chưa tới”. Đó chính là bánh hỏi lòng heo đất Phú Yên. Ở Phú Yên, bánh hỏi được làm từ bột gạo và có quy trình chế biến đặc biệt công phu, tỉ mỉ. Bánh hỏi thường gia vị thêm mỡ hành, ăn kèm với thịt quay, thịt nướng, lòng heo… đây là món ăn không thể thiếu trong những dịp lễ, cúng giỗ, cưới hỏi, lễ cúng ở đình, chùa của người dân và là một nét văn hóa ẩm thực của các địa phương.
Mắt cá ngừ đại dương
Mắt cá ngừ đại dương là món mà chỉ cần nhắc đến thôi bất kỳ ai cũng nghĩ ngay đến Phú Yên. Tuy là món đặc trưng nhưng mắt cá ngừ đại dương cũng nhiều lần khiến thực khách e ngại với lý do “nhìn to quá trông sợ sợ”. Thế nhưng, một khi đã thử qua món này, bạn chắc chắn sẽ vương vấn hương vị ngay khi rời khỏi Phú Yên. Điều đặc biệt là mặc dù món ăn được hầm với một số loại thuốc bắc nhưng khi ăn bạn hầu như không cảm được vị thuốc át mùi cá. Mỗi nơi ở Phú Yên có cách nấu và trình bày khác nhau, nhưng xét về độ ngon thì hương vị hầu như không thay đổi.
Chả dông
Phú Yên nói đến món ăn đặc sản được chế biến từ con dông phải nói đến món chả dông ở phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa. Thịt dông sau khi làm sạch được bằm nhuyễn hay quết dẻo cùng các loại gia vị như: ớt bột, hành, tiêu, tỏi, mỡ heo hay dầu ăn. Sau đó trộn hỗn hợp thịt dông cùng gia vị với một ít nấm mèo và bách thảo đã cắt nhỏ, rồi dùng bánh tráng mỏng cuốn thành những cuốn bằng ngón tay trỏ, bỏ vào chảo dầu chiên dòn. Chả dông Phú Lâm thường ăn kèm với rau sống Ngọc Lãng – địa phương trồng rau sạch và ngon có tiếng ở Phú Yên.
Cơm gà Phú Yên
Đến với thành phố Tuy Hòa hầu như ai cũng được truyền tai nhau về quán cơm gà ở đường Lê Thánh Tôn của chị Tuyết Nhung. Quán đã có vài chục năm, lúc nào cũng tất bật khách ra vào. Vào giờ cao điểm buổi sáng hoặc buổi trưa, khách thường phải xếp hàng đợi mới có được chỗ ngồi. Điều đặc biệt nhất của quán cơm gà này chính là món nước chấm. Ngoài những nguyên liệu chính là nước mắm, chanh, đường, tỏi, ớt được xay nhuyễn, trộn đều thì bí quyết gia truyền nằm ở… thịt gà. Ăn cơm gà Phú Yên không thể không kể đến các loại rau ăn kèm: dưa chuột thái lát, ngò, rau răm… Tuy nhiên, điều đặc biệt hơn cả nằm ở món hành chua ngâm. Nếu ăn cơm gà Phú Yên, cắn thêm trái ớt xanh, bóc thêm vài tép tỏi vị ngon càng trở nên hấp dẫn hơn.
Bánh bèo nóng
Bánh bèo là một trong những món ăn chơi có mặt ở hầu khắp các nơi. Theo đánh giá của nhiều người, dù là bánh bèo ở Huế hay nơi khác, đều cho ra hương vị không mấy khác nhau. Nhưng nếu đã thưởng thức bánh bèo Phú Yên một lần, bạn sẽ cảm nhận được nét rất riêng của món bánh xứ này.
Món bánh bèo Phú Yên thơm ngon hấp dẫn thực khách còn nằm ở việc chủ quán biết cách giữ chén bánh bèo nóng hổi trước khi phục vụ, phải trở tay nhiều lần mới cầm được chén bánh lên.
Một trong những nguyên liệu làm nên cái hồn của chén bánh bèo chính là chà bông, bánh mì chiên giòn và mỡ hành. Chà bông được làm bằng thịt heo, sợi mềm nhỏ, khô tơi xốp trông rất thích mắt. Vị của chà bông Phú Yên rất vừa vặn, không quá ngọt, cũng không quá mặn.
Bánh ướt
Ở Phú Yên có cách tráng mỏng tương tự như cách tráng bánh cuốn nóng ở miền Bắc. Bánh ướt thường được phục vụ nóng ngay tại chỗ. Ngoài ra còn có bánh bèo nóng, ăn khi bánh vừa xuống lò. Bánh được hấp cách thủy trong chén nhỏ và được phục vụ tại chỗ. Các loại bánh trên thường được rải chà bông tôm (hay ruốc tôm theo cách gọi ngoài Bắc), phục vụ cùng nước mắm ớt pha ngọt và nếu có yêu cầu có thêm lòng lợn đi kèm và cháo lòng.
Bánh xèo
Cùng với bánh tráng, bánh xèo món ăn truyền thống của người dân ở Phú Yên. Bánh xèo ở Phú Yên được làm từ bột gạo, giá đỗ, thịt băm và tôm hoặc mực; nếu thực khách có yêu cầu thì chủ quán có thể cho trứng vào để tăng thêm hương vị. Khi khuôn đúc nóng, người ta cho mỡ, sau đó là thịt, tôm, giá đỗ và nước bột gạo xay vào, đậy nắp chờ khoảng 1 phút là bánh chín. Bánh đổ xong vừa mềm, vừa nóng, có hương vị của hải sản biển. Người ta ăn bánh xèo với rau sống bao gồm xà lách, giá đỗ và nhiều loại rau thơm khác. Nước chấm gồm có hai loại, người địa phương gọi là mắm đục và mắm trong. Mắm đục gần giống như mắm niêm, cho thêm gia vị và ớt. Mắm trong là nước mắm bình thường có thêm ớt tỏi,… Công thức pha nước mắm cũng là một bí quyết của các quán ăn ở đây vì nó ảnh hưởng rất nhiều đến hương vị của món ăn. Bánh xèo có thể ăn bằng đĩa hoặc dùng bánh tráng cuốn lại chấm với nước mắm sẽ rất ngon. Ở Phú Yên đặc biệt là tại Thành phố Tuy Hòa, du khách có thể thưởng thức bánh xèo ở nhiều nơi, từ gánh hàng rong của các chị cho đến những địa điểm có danh tiếng bánh xèo ngon lâu năm tại khu Đại nam cũ trên đường Nguyễn Công Trứ.
Gỏi rong biển
Rong biển sinh trưởng và phát triển ở các rạng, gành đá. Từ lâu, người dân ven biển đã biết đến và sử dụng rong biển tự nhiên làm món ăn bổ dưỡng cho sức khỏe. Vùng biển gành Đá Đĩa là một môi trường tuyệt vời cho rong biển phát triển. Vì thế thời gian gần đây khi hàng quán mọc lên, các đầu bếp, chủ nhà hàng đã tận dụng ngay nguồn nguyên liệu tươi ngon từ thiên nhiên này để làm thành món gỏi rong biển phục vụ du khách.
Rong biển tươi vớt lên từ các rạng đá được ngâm lại nước ngọt và rửa sạch, bỏ gốc, xắt gọn cho vừa đũa gắp. Rong biển được bày ở đĩa riêng hoặc bày chung ở giữa trong một đĩa lớn, xung quanh là rau thơm các loại xắt ghém, dừa nạo, xoài băm, một lát chanh tươi, điểm thêm ít đậu phộng rang giòn; một chén mắm chua ngọt hoặc mắm nguyên chất dằm ớt xiêm xanh (những người ăn chay có thể dùng xì dầu), bánh tráng mè nướng. Chỉ vậy là đã xong món gỏi rong biển. Người ăn chỉ việc bẻ nhỏ bánh tráng mè nướng, cho rong biển cùng các loại kết hợp vào chén, chan một tí nước mắm là có thể thưởng thức. Hương vị biển đặc trưng của rong, mùi thơm hòa quyện của rau, vị béo của dừa, chua chua của xoài băm, gìn thơm của đậu phộng, bánh tráng nướng, nước mắm ngon… quyện vào nhau tạo nên một hương vị đậm đà khó quên.
Cá mương Ngân Sơn
Cá mương có thân hình thon dài, độ 10-15cm, có vảy màu trắng bạc, to bằng ngón tay trỏ người lớn, sống ở sông suối. Trong các món chế biến từ loại cá này, “đỉnh” nhất là món nướng. Cá tươi được nướng trực tiếp trên lửa than hồng. Mùi thơm lan tỏa, thịt dai ngon ngọt, chín con nào ta thưởng thức con đó, ăn lai rai lúc nóng phải nói lạ miệng, thơm giòn, ngọt đặc trưng. Ngoài ra, cá mương chiên xù cũng là món dễ làm. Cá mương cuốn với bánh tráng rau sống chấm nước mắm ngon có thể ăn no bụng mà vẫn còn cảm giác thèm.
Món cá mương trước đây chỉ là món bình dân của những người ở ven sông. Bây giờ nó đã là đặc sản vào các hàng quán, mà nhiều và tươi ngon nhất là cá mương trong các quán ở huyện miền núi Đồng Xuân, khu vực hạ lưu sông Ngân Sơn. Tuy nhiên, với thương hiệu và sự lan tỏa của món ăn dân dã này, hiện nay cá mương cũng xuất hiện trong nhiều quán xá ở TP Tuy Hòa.
Ghẹ đầm Cù Mông
Một đặc sản ở Phú Yên không thể không nhắc đến là ghẹ đầm Cù Mông (Thị xã Sông Cầu). Nhiều tỉnh duyên hải miền Trung đều có ghẹ nhưng ghẹ Sông Cầu vẫn nổi tiếng và “đóng triện” thương hiệu bởi độ chắc, ngọt. Ghẹ vùng Sông Cầu to bằng nắm tay, mình xanh thẫm, càng và yếm lốm đốm trắng, béo mầm. Ghẹ có thể hấp, luộc, rang muối hoặc nướng vỉ, làm món lai rai rất thú vị.
Ghẹ Sông Cầu thịt chắc, vị ngọt thơm là nhờ yếu tố môi trường, nguồn nước ở đầm Cù Mông, vịnh Xuân Đài rất ổn định về độ mặn, phong phú thực vật thủy sinh (làm nguồn thức ăn cho ghẹ). Nhờ vậy, ghẹ Sông Cầu có quanh năm và bất kể mùa nào cũng không bị xốp. Vùng này còn xuất hiện một loại ghẹ đặc biệt thơm ngon hơn, được gọi là ghẹ lột. Loại ghẹ này ăn cả vỏ, thịt mềm ngọt.
Bún bắp An Dân
Bún bắp chỉ là nguyên liệu chính của món ăn, nếu kết hợp thêm nguyên liệu và cách chế biến sẽ tạo nên các món bún bắp hấp dẫn. Khô thì có bún bắp xào bò, bún bắp xào tim cật, bún bắp thịt nướng. Khách cũng có thể chọn các món nước: bún bắp giò heo, bún bắp chả cá… Đơn giản nhất là món bún bắp xào mỡ hẹ chấm với nước mắm “rin” dằm ớt hiểm ăn kèm rau sống. Dù chế biến theo cách nào thì món bún bắp luôn làm hài lòng thực khách bởi màu vàng ươm tươi tắn của nó. Ăn miếng bún bắp hương vị khác xa bún gạo, một hương vị rất đặc trưng chỉ có ở bún bắp. Cọng bún to mềm, hơi bột, và thơm thoang thoảng mùi bắp.
Bún bắp cũng có một quá trình sản xuất khá kỳ công, hạt bắp được cho vào cối giã chung với mày cám để bóc phần mày trắng ở cuống . Khi bắp nát ra những hạt nhỏ (gạo bắp) được đem ra sàng sẩy loại bỏ cám mày, sau đó người ta mới đem “gạo bắp” ngâm nước chừng 30 phút. Gạo bắp được vớt ra đưa đi ủ 1 ngày đêm cho lên men chua rồi đem phơi cho r áo. Gạo bắp lên men được đem ngâm lại với nước cho mềm thêm và loại bỏ hết mùi chua mới cho vào cối quết thành bột. Bột bắp cho vào túi vải nén thành khối rồi cắt ra luộc lại chừng 15 phút trước khi quết nhuyễn lần cuối. Bột được nhồi lại với nước ấm, cho vào dụng cụ nặn đùn sợi, những sợi bún rơi vào nồi nước sôi nấu đến khi bún chín nổi lên mặt nước mới vớt ra bắt thành lọn…
Đặc sản Phú Yên mua về làm quà
Bò một nắng
Để có món này, phải chọn loại bò cỏ, non tơ được chăn thả tự nhiên. Chỉ lấy hai phần là thịt đùi và thịt thăn trong một con bò sơ chế kỹ rồi thái thành miếng mỏng, mỗi miếng nặng độ 0,4kg, ướp muối, đường, bột ngọt, ớt hiểm rồi đem phơi. Nếu trời nắng tốt, chỉ phơi một hoặc hai nắng, nếu trời không nắng hoặc mưa có thể dùng lò than sấy. Làm cách nào để khoảng 2kg bò tươi còn lại độ 1,2kg thành phẩm là tốt nhất. Sau khi chế biến, phơi sấy song, phần thịt còn lại sẽ khô dai, có độ ngọt tự nhiên và hương vị đặc trưng. Ăn bò một nắng ngon nhất bằng cách nướng trên lửa than rồi xé dọc ra thành từng miếng nhỏ chấm với muối trứng kiến vàng, ăn kèm với dưa leo, các loại rau thơm.
Muối kiến vàng
Đây là thức chấm độc đáo của người miền núi Phú Yên. Những con kiến vàng được đặt hàng để người dân ở huyện miền núi đi thu bắt trên cây rừng. Mua kiến vàng về, phải lọc chọn loại kiến nhỏ đem phơi, rang chín rồi trộn với sả, ớt xay, tạo ra món muối chấm tuyệt hảo, khác biệt.
Khô cá đét Sông Cầu
Cá đét là nguồn thực phẩm nhiều chất đạm, canxi, ít chất béo. Cá đét tươi cũng có thể nấu chua, nấu lẩu nhưng hạn chế của loại cá này là thịt hơi bở, có xương nên người ta chủ yếu là phơi khô làm mồi nhắm hoặc ăn cơm. Khác với một số vùng, cách chế biến khô cá đét Sông Cầu đơn giản giữ nguyên vị, không tẩm ướp. Mỗi lứa cá đét khô cần 2 nắng (phơi hai ngày) là vừa khô tới. Khô cá đét nướng (hoặc chiên) lên mềm, ít xương. Cá nhỏ không cần xẻ, phơi nguyên con, khi ăn ngọt thịt và có mùi nồng nồng, hăng hăng khá đặc trưng.
Khô cá đét được chuộng không chỉ bởi vị ngon dân dã mà còn khá tiện dụng. Trong nhà có bịch cá đét được bảo quản nơi thoáng mát hoặc bỏ vào tủ lạnh là không lo thiếu mồi ngon đãi khách đột xuất. Khô cá đét Sông Cầu là một trong những đặc sản của vùng đất xứ Nẫu. Không phải cao lương mỹ vị, khô cá đét ngon cái ngon dân dã, giá cả cũng hết sức bình dân.
Bánh ít lá gai
Cũng là một nét văn hóa ẩm thực độc đáo ở Phú Yên vào những ngày giỗ tổ tiên. nhân bánh được làm từ nhiều thứ như: đậu phộng và dừa; đậu xanh; đậu đen…Bánh này được bọc bằng lá gai và khi cho ra lò có màu xanh thẫm và tương tự như bánh gai của miền Bắc. Nhưng người Phú Yên không cho một miếng mỡ vào nhân bánh như bánh gai và bánh ít còn được làm với nhiều loại nhân chứ không chỉ là nhân đậu xanh.
Nguồn sưu tầm